Dimpués d'o golpe d'estau drechista de 1936 en l'estau espanyol, y dimpués d'a revolución anarquista especialment fuerte en que o que heba siu a Corona d'Aragón, en l'Alto Aragón se fizo o que se conoce como a Bolsa de Bielsa. Si as tropas drechistas i pasaban, a chent podría fuyir por Bielsa cara ta Occitania. Aquí fuyó María Buil Mur con un fillo y dos fillas. Ya en Rennes, en un campo de refuchiaus, a mils de kilometros d'o suyo país, María en parió una tercera.
Dimpués d'a guerra tornón ta casa suya, que heba siu estricallada de tot por una bomba, y mientres la reconstruiban, viviban en una casa vecina d'a plaza de Barriviello, en A Espunya, en Sobrarbe. Dos veces fue a Guardia Civil ta esta casa, mirando a l'hombre de María, José Lascorz Mariñosa. Por o que pasó a otras presonas d'o lugar, podríanos pensar que yera pa afusilar-lo u engarcholar-lo. A segunda vez que vinon, queraban pasar-ie. Alavez María agafó una forqueta y les fizo: "Si uno de vusotros entra en esta casa, le clavaré esta forqueta n'a tripa". Se conoce que os Guardias se'n fuen, anque dimpués los engarcholón a él y a ella en Uesca entre varios días.
Manimenos dimpués de tot esto, a chent que resistiba y viviba n'os tozals, os y as maquis, baixón bella vez t'A Espunya, tomón o lugar, quereban bella cosa pa minchar. Asinas resistión muchos anyos, una vida dura n'a selva y n'os tozals más naturals y salvaches, una vida de combate contra os vencedors d'a guerra.
A fabla d'esta canción contiene o parlar de este país, o dialecto que tendría a Penya Montanyesa si charrase, l'Aragonés de Baixo Penyas.
A imachen d'a portada d'o disco, y tamién a imachen d'esta canción, que ye una goleta contando estas historias a o nino n'o fogaril, a canción "Preguntas pa goleta", y o disco "Muerte a a suya victoria!" son un recuerdo, un homenche a toda ixa chent que no rebló, a toda ixa chent que dió a suya vida contra o facismo, y tamién un recuerdo de os que fan veyer como que tot ixo no pasó, que olvidan u mienten por mantener una paz inchusta.
Nusotros y nusotras, como feban d'antes más os resistentes d'as montanyas, aún chilamos, como voces que amanecen dende os muertos d'as fuesas: Muerte a a suya victoria!
lyrics
Yaya cuénta-me otra vez historietas d’ixa chent
que baixaba d’os tozals pa minchar y pa beber.
Por caminotz, no yera l’onso, y de nabatas no’n teneban
Ni de autos ni de machos, no teneban que as ideas.
*Con ninas a colicas indo cara Bielsa.*
*Fuyindo d’o facismo, fuyindo d’a guerra.*
*Por ixes trafuqueros que por cuatro perras*
*fan veyer que han olvidau qué pasó n’esta tierrra.*
Ya no pueden pingoniar ni a os amigos abrazar.
Pa fer un mundo mejor t’a valle hubon de marchar.
Entre buxos y caixigos, vinada y pan ye a birolla.
Ni pedregadas ni plomazos le sacón fuerza ni memoria.
Canto pa qui no aceptó a victoria d’a inchusticia
ni a paz d’os engarcholaus, d’a chent con fambre y d’as mentiras
Tú que conoces o poder y a peor cara que puede fer
me sulse a sangre y me fa miedo que ya no nos ne charretz.
¡Que se sienta o campanal, yo tamién me’n voy t’a selva!
No son fornigas en o culo, ye a existencia de conciencia.
Ixa chent d’os tozals no yeran falorietas.
Dion a suya vida por a resistencia.
Si piensas que han marchau, mira-te as estrelas.
Yo pienso que son ellos y ellas.
¡Eh, eh, eh! ¿Qué carcanea n’a boira preta?
¡Eh, eh, eh! Una voz viene d’a tierra y d’as fuesas
¡Eh, eh, eh! Nos dice: “Qui no lucha mata ixas estrelas”.
¡Eh, eh, eh! Nos chila: “Muerte a a suya victoria”
Muerte a a suya vitoria, ¡Muerte a a suya vitoria!
TRADUCCIÓN CASTELLANA
Yaya, cuéntame otra vez historias de esa gente que bajaba de los montes para comer y para beber.
Por caminejos no era el oso y armadías no tenían, ni coches, ni mulas, solo tenían las ideas.
*Con niñas en la espalda yendo hacia Bielsa*
*Huyendo del fascismo, huyendo de la guerra*
*Por esos embaucadores que por cuatro perras*
*Fingen que han olvidado qué pasó en esta tierra*
Ya no pueden salir por ahí, ni a los amigos abrazar. Para hacer un mundo mejor, al valle tuvieron que marcharse.
Entre bojes y robles, vinaza y pan es el banquete. Ni granizadas, ni nevadas les quitaron fuerza ni memoria.
Canto para quien no aceptó la victoria de la injusticia, ni la paz de los encerrados, de la gente con hambre y las mentiras.
Tú que conoces el poder y la peor cara que puede tener, me hierve la sangre y me da miedo que ya no nos habléis de ello.
¡Que se oiga el campanario, yo también me voy al bosque!
No son nervios, es existencia de conciencia.
¡Eh, eh, eh! ¿Qué suena en la niebla?
¡Eh, eh, eh! Una voz viene de la tierra y las fosas.
¡Eh, eh, eh! Nos dice: “Quien no lucha mata esas estrellas”.
¡Eh, eh, eh! Nos chila: “Muerte a su victoria”.
Girl and Her Bad Mood are a dreampop band from Indonesia who excel at nestling heartbreakingly beautiful melodies amidst silvery guitars. Bandcamp New & Notable Jan 23, 2023
Taking cues from Midwestern emo and early ’10 pop punk, this Leeds, UK outfit are full of heart— not to mention hooks. Bandcamp New & Notable Sep 21, 2022
On their self-titled debut, Pkew Pkew Pkew deliver roaring, in-the-red, gang-shouted rock songs about pizza, beer, and...pizza and beer. Bandcamp Album of the Day Jul 29, 2016
A new track from this tough-as-nails Boston hardcore outfit has some words for men who would dehumanize women in the scene. Bandcamp New & Notable Mar 21, 2018
Knockout debut from a Buffalo, New York-based hardcore band who like their riffs sick, their drums fast, and their choruses sticky-sweet. Bandcamp New & Notable Mar 28, 2024
New York hardcore meets classic thrash metal meets Jane's Addiction-esque alternative on the Brooklyn crushers' sensational debut. Bandcamp New & Notable Dec 13, 2023